Twarzą w twarz z Japonią #25 - Kitsune

Kitsune, czyli lisy, są w Japonii częścią folkloru. W mitologii posiadają niezwykłą wiedzę oraz umiejętności magiczne. Mają one zdolność zmieniania swojej postaci na ludzką. 

Niektóre legendy głoszą, kitsune wykorzystują te zdolności do oszukiwania i omamiania. Inne opowieści ukazują te stworzenia jako wiernych opiekunów, przyjaciół, kochanków, żony czy też krewnych.

Według podań starożytnej Japonii, lisy wraz z ludźmi żyli bardzo blisko siebie, co doprowadziło do powstania wielu legend. W tradycji japońskiej kitsune są ściśle związane z Inari (bóstwo płodności, ryżu, rolnictwa, lisów, przemysłu i powodzenia. Przedstawiane jest jako istota męska, żeńska, a także androgyniczna, a niekiedy także jako trzy lub pięć odrębnych bóstw), bóstwem shintō , któremu służą jako (czasem w postaci duchów) posłańcy. Ta rola od razu wywyższyła znaczenie lisa dzięki czemu stał się ważniejszy. Im więcej kitsune posiada ogonów, tym jest mądrzejszym i potężniejszym, aż do najpotężniejszych dziewięcio-ogoniastych lisich duchów. Ze względu na silnie zakorzeniony w kulturze wpływ, niektórzy ludzie nadal składają im ofiary jako bóstwom.

Japończycy uważali, że z lisami wiąże się zjawisko kitsunebi (lisie ogniki). Ogień miał pochodzić z kości, które lisy trzymały w swoich pyskach. Mówiono też, że w ostatnią noc roku lisy spotykają się przy świątyni Ōji Inari w Edo (obecnie Tokio), pod noworocznie ozdobionym drzewem enoki (wiąz), gdzie ustalają rangi i przypisują zadania na najbliższy rok. Ich obecność miała być ukazywana poprzez bicie silnego światła, które było podstawą do przewidywania przez ludzi, czy w nadchodzącym roku plony będą obfite.

Yako

Yako to dzikie lisy, które potrafiły opętać człowieka. Sprowadzały choroby, szaleństwa, często też powodowały umysłowe upośledzenie. Wygnać demona z opętanego człowieka mogli jedynie górscy asceci lub kapłanki miko z chramów sintoistycznych. Według wielu podań te lisy potrafiły zmienić się w urodziwą kobietę i nakłonić mężczyzn do stosunku, aby wykraść ich energię witalną. Wierzono, że lisy mają słabość do świeczek, przez co wykradają lampiony z domów.

Zenko

Zenko natomiast to dobre lisy, które były uważane za wykonawców woli bóstw, a czasami też były uznawane za bóstwa pożywienia, plonów, gór oraz szczęścia. W grupie zenko jesteśmy w stanie wyróżnić kinko (złote lisy), ginko (srebrne lisy), byakko (białe lisy), kokko (czarne lisy) i tenko (niebiańskie lisy). Oprócz nich istniały również kūko (powietrzne lisy), którymi stawały się lisy żyjące ponad trzy tysiące lat i były one uważane za lisie bóstwa. Kinko i ginko to lisy uważane za symbole Słońca i księżyca.